Waarom vullen sommige maaltijden meer dan andere bij hetzelfde aantal calorieën?
Ontdek de ISE™, een helder en wetenschappelijk referentiepunt om verzadiging beter te begrijpen, je maaltijden te sturen en je voedingsschema’s te verbeteren.
Waarom spreken over “verzadiging per calorie”?
We eten in de eerste plaats voor energie, uitgedrukt in kilocalorieën, maar we stoppen vooral met eten wanneer onze maag gevuld is. Daarom kunnen twee maaltijden van 800 kcal een heel verschillend verzadigingsgevoel geven.
- 1 gram vet levert 9 kcal zonder het maagvolume te vergroten,
- 1 gram water levert geen calorieën maar neemt wel ruimte in.
Hoe meer water of vezels een voedingsmiddel bevat, hoe meer het de maag vult zonder de totale energielast te verhogen.
Het doel van de ISE is te bepalen hoeveel een maaltijd verzadigt per energie-eenheid.
We tellen de nutriënten die de maag “opvullen” of het verzadigingssignaal versterken:
- Water (mechanische vulling) → coëfficiënt 1
- Eiwitten (hormonaal signaal) → coëfficiënt 2
- Vezels (volume + tragere maaglediging) → coëfficiënt 4
Alles wordt gedeeld door het aantal kcal om een rendement te krijgen.
We vermenigvuldigen met 100 om leesbare waarden te bekomen (40 – 300).
Vet en suiker komen niet voor in de teller: ze leveren veel kcal maar weinig volume; ze drukken de verhouding dus automatisch naar beneden.
De hydro-energetische verhouding (RHC)
≥ 5 g/kcal
Zeer hydraterend
2 – 4,9 g/kcal
Hydraterend
1 – 1,9 g/kcal
Klassiek
< 1 g/kcal
Dens / droog
Casestudy
« Watermeloen 500 g » vs « Watermeloen 500 g + Lamskotelet 250 g »
| Watermeloen 500 g | Lamskotelet 250 g | TOTAAL maaltijd | |
|---|---|---|---|
| Water (g) | 455 | 145 | 600 |
| Eiwitten (g) | 3,5 | 64,3 | 67,8 |
| Vezels (g) | 2,5 | 0 | 2,5 |
| kcal | 195 | 600 | 795 |
Berekingen
| Index | Formule | Alleen watermeloen | Volledige maaltijd |
|---|---|---|---|
| RHC | Water ÷ kcal | 455 / 195 = 2,33 | 600 / 795 = 0,76 |
| ISE | (Water + 2E + 4V) ÷ kcal × 100 | (455 + 7 + 10) / 195 × 100 ≈ 242 | (600 + 136 + 10) / 795 × 100 ≈ 94 |
Resultaten lezen
| Alleen watermeloen | Watermeloen + kotelet | |
|---|---|---|
| Hydratatie | Hydraterend (RHC 2,3) | Dens / droog (RHC 0,76) |
| Verzadiging | Zeer verzadigend (ISE 242) | Gemiddeld verzadigend (ISE 94) |
Kernboodschap: de kotelet verhoogt de kcal sterk maar nauwelijks water of vezels.
Het “verzadiging per kcal”-rendement zakt → lagere indexen.
Hoe leg je dit uit in je coaching?
Stel je een kom warme groentesoep voor: licht, vol water en vezels; veel maagvulling voor weinig calorieën — als een grote tank gevuld met lucht en water.
Voeg daar een plak vette kaas of een stukje brood met boter aan toe: het volume verandert amper, maar de energiedichtheid schiet omhoog. Met andere woorden: veel “brandstof” toegevoegd, nauwelijks extra “volume”.
“Dat is precies wat de ISE laat zien: voeg je een zeer energierijk product toe aan een hydraterende, vezelrijke maaltijd, dan stijgen de calorieën terwijl de verzadiging per calorie mechanisch daalt.”
Met andere woorden: de ISE werkt als een soort “prijs per kilo” toegepast op verzadiging: meng je iets “duurs” in calorieën met iets “goedkoops” in volume, dan zakt het gemiddelde. Een kleine toevoeging van energiedense voeding kan het totale evenwicht van je maaltijd al doen dalen.
`
Praktische toepassingen
Een “droog” bord balanceren
- Verminder de portie van het dichte, energierijke ingrediënt
- Voeg toe groenten, fruit, volkoren granen (water + vezels)
“Je bord bevat voldoende eiwit maar te weinig water en vezels per 100 kcal. Voeg 200 g gestoomde groenten toe: zelfde eiwitinname, een RHC die terug > 1 gaat, en een ISE boven 130.”
Beperkingen van de index
- Vervangt niet de micronutriëntdichtheid (vitamines, mineralen).
- Meet geen sensorische verzadiging (textuur, aroma’s, kauwtijd).
Mini-quiz (zelfevaluatie)
Belangrijkste punten om te onthouden
- ISE en RHC zijn verhoudingen.
Voeg je een dicht, water-/vezelarm voedingsmiddel toe, dan dalen ze. - Eiwitten wegen mee (×2), maar vezels (×4) en water (×1) zijn de belangrijkste volumefactoren voor verzadiging.
In de praktijk: een goede maaltijd combineert ➜ water + vezels + voldoende eiwitten, met gecontroleerde energiedichtheid.
Gratis training: De ISE™ begrijpen
Wil je een stap verder gaan?
Stel evenwichtige maaltijden samen volgens de ISE™ met DietHelper™ Offline.
Wil je je maaltijden volgens de ISE samenstellen met DietHelper™ Offline?
👇